พระลีลา กำแพงขาว จ.กำแพงเพชร คราบฝ้าขาวของกรุ และปรอทจับตามองค์พระกระจายทั่วไป จึงเป็นที่มา นามแห่ง “กำแพงขาว” ถือได้ว่า กล่าวขวัญกันมากที่สุด สำหรับนักสะสมเนื้อชิน

ถ้าพูดถึงพระเครื่อง เนื้อชิน ที่ถูกยกย่องเป็น “พระในฝัน” ของเหล่าบรรดานักนิยมสะสมพระเครื่อง สายเนื้อชินกันแล้วหล่ะก็ นามแห่ง “กำแพงขาว” ถือได้ว่า กล่าวขวัญกันมากที่สุดพิมพ์หนึ่ง จนสามารถพูดได้ว่า “พระกำแพงขาว” คือ 1 ใน 10 พระเครื่องเนื้อชิน ที่มีผู้อยากจะได้ไว้ครอบครองบูชามากที่สุดอีกพิมพ์หนึ่งกันเลยทีเดียว สมัย เก่าก่อน เขาให้ความนิยมเชื่อถือศรัทธาเป็นอย่างยิ่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง พุทธคุณด้านคงกระพันชาตรี ต่างยกนิ้วให้ด้วยความชื่นชมว่า “คงกระพันชาตรี เหนียวสุดๆ” รวมถึงแคล้วคลาด และเมตตามหานิยม

ว่ากันถึงประวัติความเป็นมานั้น พระกำแพงขาว ถูกค้นพบภายในกรุต่างๆ ของ จ.กำแพงเพชร ไม่ว่าจะเป็นฝั่งทุ่งเศรษฐี และฝั่งวัดบรมธาตุ อย่างไรก็ตาม ถึงแม้ว่าพระได้ถูกค้นพบหลายกรุ แต่จำนวนพระในแต่ละกรุก็มีจำนวนไม่มากนัก โดยการค้นพบระยะเริ่มแรกนั้นมีขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 และพระชุดนี้ก็ได้สร้างกิตติคุณด้วยประสบการณ์ด้านต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นคงกระพันชาตรี แคล้วคลาด และเมตตามหานิยม ตลอดจนโชคลาภโภคทรัพย์ก็มีให้เห็นอย่างพร้อมสรรพตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 แล้ว
ทางด้านพระพุทธลักษณะพิมพ์ทรงนั้น ทำเป็นองค์สมมติพระสัมมาสัมพุทธเจ้า กำลังเสด็จพุทธดำเนิน (เดิน) หรือที่เรียกว่า “ปางลีลา” บนฐานบัว ภายในซุ้มทรงยอดแหลม ทั้งนี้พิมพ์พระมีทั้งพิมพ์ใหญ่และพิมพ์กลาง ส่วนด้านหลังนั้นปรากฏรอยลายผ้าหยาบ อันเกิดจากผ้าห่อทรายละเอียดกดหลังองค์พระในขณะพิมพ์พระ เพื่อให้เนื้อพระติดแม่พิมพ์ชัดเจน โดยพุทธศิลป์นั้นยุติลงที่สมัยสุโขทัย
ด้านเนื้อหานั้น เป็นเนื้อชิน ที่พบนั้นจะเป็นเนื้อ “ชินเงิน” ในสภาพสมบูรณ์นั้นจะพบคราบปรอทบนผิวพระ แต่แปลกพระที่พบในวงการ จะเนื้อแต่เนื้อผุระเบิด สีดำ พระหน้าตา แขนขา เบรอ ไม่ชัดนัก ส่งสัยคงเป็นที่นิยม 555 นอกจากนี้ ยังมีบางองค์ที่เป็นเนื้อตะกั่วสนิมแดงก็มี

เรื่องพระพุทธคุณนั้น โดยบรรดานักนิยมสะสมพระเครื่องฯ ต่างประจักษ์ถึงพุทธคุณของพระกำแพงขาวนี้ตั้งแต่สมัยล้นเกล้ารัชกาลที่ 5 แล้ว ว่าไม่ว่าจะเป็นด้านคงกระพันชาตรี แคล้วคลาด และเมตตามหานิยม รวมถึงโชคลาภโภคทรัพย์ พร้อมสรรพสมกับเป็นพระเครื่องฯ เนื้อชิน 1 ใน 10 ที่เหล่านักนิยมสะสมพระเครื่องฯ ต่างใฝ่ฝันที่จะได้ไว้บูชาครอบครองอย่างแท้จริง

พระลีลา กำแพงขาว เป็นพระปางลีลา ศิลปะ สุโขทัย สกุลช่างกำแพงเพชร สาเหตุที่เรียกว่า พระกำแพงขาว ก็เพราะว่า ตอนขึ้นจากกรุ มีคราบฝ้าของกรุ และปรอทจับตามองค์พระ คนรุ่นเก่าจึงเรียกกันว่า พระกำแพงขาว จัดได้ว่า เป็นพระเอกลักษณ์ของเมืองกำแพงเพชรโดยตรง
พุทธลักษณะ องค์พระประทับยืน ยกพระบาทขวาลอยขึ้น วางปลายพระบาทขวาเฉียงลงมาทางด้านหลังของพระบาทซ้ายที่ประทับอยู่ พระกรและพระหัตถ์ขวาทอดวางแนบลงมาตรงๆ ส่วนพระกรและพระหัตถ์ซ้าย ยกสูงขึ้นเสมอพระอุระ (อก) สร้างด้วยเนื้อชินเงิน ขนาดองค์พระ กว้างประมาณ ๑.๘ ซม. สูงประมาณ ๔.๐ ซม.
พระกำแพงขาว ขุดพบครั้งแรกที่กรุวัดบรมธาตุ เมื่อประมาณ ๖๐ ปีมาแล้ว เรียกว่า พระกรุเก่า ต่อมาขุดพบที่กรุวัดอาวาสน้อย วัดกะโลทัย วัดอาวาสใหญ่ วัดพระแก้ว ที่พบคราวหลังนี้ จะมีผิวปรอทจับตามซอก บางองค์ผิวปรอทจับทั่วทั้งองค์ก็มี เรียกว่า พระกรุใหม่ เป็นพระที่สร้างในยุคเดียวกัน แต่ต่างกันตรงที่ขุดพบในภายหลังเท่านั้นเอง
พระพิมพ์นี้นักนิยมสะสมพระเครื่องยกว่า เป็นเลิศในด้านศิลปะกว่าทุกๆ เมือง

ลีลากำแพงขาว แห่งเมืองกำแพงเพชร นับว่าเป็นยอดพระเครือ่งสกุลลีลาชินเงินยอดนิยมอันดับหนึ่งของสกุลลีลาทั้งมวล และ เป็นพระเครือ่งเนื้อชินเงินค่านิยมสูงสุดแห่งเมืองกำแพงเพชรด้วย ปัจจุบันหาชมสภาพสมบูรณ์ยากมากครับ พระไม่ค่อยมีหมุนเวียนในวงการแล้ว เหลือเพียงภาพถ่ายให้ศึกษา
"พระลีลากำแพงขาว" พระพิเศษหนึ่งเดียวของเมืองกำแพงเพชร
พระกำแพงขาว เป็นพระปางลีลา พิมพ์พิเศษ ของ จ.กำแพงเพชร พระพิมพ์นี้ไม่ปรากฏว่ามีในเมืองอื่นๆ เลย แม้แต่เมืองสุโขทัยซึ่งเป็นเมืองต้นแบบของพระพิมพ์ลีลา จัดได้ว่าเป็น "พิมพ์พิเศษ" ที่สร้างสรรค์โดยปฏิมากรของเมืองกำแพงเพชรโดยแท้

พระกำแพงขาว เป็นพระสกุลช่างสมัยสุโขทัย ที่สร้างด้วยเนื้อชินเงินยวงบริสุทธิ์โดยปฏิมากรชาวกำแพงเพชร ฉะนั้น เนื้อชินจึงสุกใสคล้ายกับเงินยวง ยิ่งใช้ยิ่งสดใสไม่หม่นหมอง
หนังสือพระเครื่องเมืองเหนือกล่าวไว้ว่า
"พระกำแพงขาว พุทธลักษณะเป็นพระปางลีลาอีกพิมพ์หนึ่ง ที่มีพุทธลักษณะอ่อนไหวงดงาม เนื้อชินผิวปรอท ซึ่งค่อนข้างขาวแบบเงินยวงจึงเรียกกันว่า "กำแพงขาว"
ในองค์ที่ใช้มานานผิวชินปรอทจะจางหรือหายไป จะมีลักษณะผิวเป็นสนิมตีนกา แบบผิวชินทั่วไป พิมพ์ใหญ่เศียรจะโตกว่าพิมพ์เล็ก"

อาจารย์เซีย บุษปะบุตร ได้กล่าวกับ คุณประชุม กาญจนวัฒน์ เมื่อปีพ.ศ.2513 ว่า
"พระกำแพงขาวก็เหมือนเช่นพระลีลาจากลานทุ่งเศรษฐีทั่วไป ที่นอกจากทำเป็นชนิดเนื้อชินเงินแล้วที่ทำเป็นเนื้อผงว่านมีแผ่นทองคำและแผ่นเงินมาปิดทับไว้ (เรียกว่าหน้าทองหน้าเงิน) ที่เนื้อชินก็มี เนื้อว่านก็มี แต่เช่ากันแพงมาก ซึ่งก็น่าเสียดายยิ่งนักที่นักเลงพระยุคนี้ อาจจะไม่มีโอกาสได้เห็นเลยก็ว่าได้...."

จากคำกล่าวของ อาจารย์เซีย บุษปะบุตร ทำให้ทราบว่า พระพิมพ์นี้แต่ก่อนไม่มีชื่อเรียก ซึ่ง ร.อ.หลวงบรรณชำนาญยุทธ(สวัสดิ์ นาคะสิริ) ได้กล่าวไว้ในหนังสือเรื่อง "พระพิมพ์เครื่องรางกับพระพุทธรูปบูชา" ไว้ดังนี้
"....พระชินหน้าทองคำและหน้าเงิน ทำด้วยชิน องค์ใหญ่กว่าว่าน พุทธลักษณะยืนลีลาคล้ายกับว่านข้างหน้าปั๊มแผ่นทองคำและแผ่นเงินปิดไว้ แต่หายากมาก เพราะเมื่อขุดจากกรุผู้ขุดลอกเอาหน้าทองคำและหน้าเงินไปละลายหมด เหลือแต่องค์ที่เป็นชิน ส่วนหน้าทองคำและหน้าเงินที่เหลืออยู่บ้างก็มีน้อยเต็มที ผู้ที่พบภายหลังจึงไม่ค่อยทราบว่า พระชนิดนี้มีหน้าเงินและหน้าทองคำ ลีลาชินชนิดนี้ทรงป้อมๆ หน้าหลังส่องเป็นหลังมุ้ง"

พุทธลักษณะพระกำแพงขาว เป็นพระปางลีลาที่มีพุทธลักษณะก้าวย่างด้วยอิริยาบถที่อ่อนไหวได้จังหวะอย่างสมส่วน จัดได้ว่าเป็นปางที่ยอดเยี่ยมที่สุดของพระลีลาเนื้อชินกำแพงเพชร ปฏิมากรได้ออกแบบวางรูปและขนาดได้งดงามอย่างได้สัดส่วน หาพระพิมพ์อื่นเท่าเทียมมิได้
พระบาทซ้ายก้าวเดิน พระบาทขวาก้าวตามในจังหวะที่เหมาะสม พระหัตถ์ซ้ายหงาย ประทับเหนืออุระ ปรากฏนิ้วพระหัตถ์อ่อนช้อยชัดเจน อุระกว้างใหญ่สมส่วน ไหล่กลมทอดพระกรอ่อนช้อยคล้ายงวงช้าง
ข้อพระบาทสวมกำไล หัวเข่ามีปุ่มปมนูนพองาม พระศอมีรอยเป็นปล้อง องค์ที่ยังอยู่ในสภาพสมบูรณ์จะปรากฏพระเนตร นาสิก โอษฐ์ และพระกรรณชัดเจน พระเกศโตคล้ายกับสวมมงกุฎ ยอดมงกุฎเอนไปเบื้องหน้า
ชายจีวรด้านหน้าทอดตรงเป็นเส้นตั้งได้ฉาก จากพระกรข้างซ้ายที่ทอดเฉียงและงอโค้งยกทาบพระอุระ ไหล่ทั้งสองยก ทุกส่วนในพระวรกายปฏิมากรได้บรรจงสร้างอย่างประณีต มองแล้วไม่เบื่อ ยิ่งพิศยิ่งเกิดความอิ่มเอิบใจ

หากท่านเคยเห็น พระบูชาลีลาสุโขทัย ซึ่งถือว่าเป็นปฏิมากรรมชั้นสูงยิ่ง ผู้สร้างพยายามจำลองพุทธลักษณะของพระลีลาสุโขทัย มาบรรจุลงในพระเครื่องขนาดเล็กองค์นี้ได้อย่างสมบูรณ์

กรุที่ได้ พระกำแพงขาว ได้แก่ วัดพระบรมธาตุ วัดพิกุล กรุวัดร้าง ในบริเวณทุ่งเศรษฐี และกรุวัดอาวาสน้อย
นอกจากนี้ยังพบที่กรุวัดเชิงทวาย และวัดกะโลทัย ซึ่งอยู่ฝั่งซ้ายของแม่น้ำปิง ปัจจุบันวัดทั้งสองตั้งอยู่ติดถนนกำแพงเพชร-สุโขทัย รถผ่านไปมาสามารถมองเห็นได้ง่าย
ลักษณะของเนื้อ มีทั้งเนื้อดินสีพิกุล ชินเงิน พระว่านหน้าเงินและหน้าทองคำ เนื้อดินละเอียด เท่าที่พบเป็นพิมพ์เล็ก ขนาดสูง 4.1 ซม. กว้าง 1.2 ซม. ส่วนเนื้อชินจะขาวสุกปลั่ง พิมพ์ใหญ่ขนาดกว้าง 2 ซม. สูง 4.5 ซม. พิมพ์กลางแยกได้ 2 ชนิด คือ พิมพ์ลึกคมชัด ขนาดกว้าง 1.8 ซม. สูง 4.3 ซม. อีกพิมพ์เป็นพิมพ์ตื้น พระพักตร์คมชัด ส่วนพิมพ์หน้าเงินนั้นสูง 4.7 ซม.

จากคำเล่าของ อาจารย์เซีย บุษปะบุตร และจากหนังสือของ คุณหลวงบรรณชำนาญยุทธ(สวัสดิ์ นาคะสิริ) ได้กล่าวว่า พระกำแพงขาวมีว่านหน้าเงินและว่านหน้าทองด้วย เท่าที่ผ่านมา พระว่านหน้าทองไม่เคยพบเลย แต่เคยพบหน้าเงินเท่านั้น ว่านนั้นคงผุชำรุดไปหมดแล้ว

นักพระเครื่องส่วนมากจะรู้จักพระเนื้อชินว่าเป็นพระของกรุวัดอาวาสน้อย และวัดกะโลทัย ซึ่งเป็นพระที่ขุดได้จากกรุในยุคหลังมานี้ พระที่ได้มีจำนวนมากพอสมควร จึงทำให้มีผู้รู้จักพระพิมพ์นี้มากขึ้น

พระกำแพงขาวที่ได้จากกรุวัดพระบรมธาตุและกรุวัดพิกุลนั้นมีน้อย เพราะของออกมานานแล้ว แต่เนื้อพระของกรุทั้งสองนี้จะงามสุกใสกว่าของวัดอาวาสน้อย

พุทธคุณของพระกำแพงขาว
เป็นที่รู้จักและเลื่องลือกันในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 และสงครามมหาเอเชียบูรพาระหว่างปีพ.ศ.2485-2488 ทหารกองพล 4 ที่ออกแนวรบด้านเชียงตุง คงจะจำได้ว่า ผู้ที่มีพระกำแพงขาวจะแคล้วคลาดปลอดภัยจากภัยอันตรายจากกระสุนของข้าศึก รวมทั้งการถูกโจมตีจากเครื่องบินของข้าศึกนับครั้งไม่ถ้วน
นอกจากนั้นน่าประหลาดใจที่ผู้มีพระกำแพงขาวติดตัวจะไม่ค่อยป่วยไข้ ซึ่งยุคนั้นไข้มาลาเรียชุกชุมที่สุด สมดังคำกล่าวของผู้ใหญ่สมัยโบราณว่า พระเครื่องเมืองกำแพงเพชรป้องกันการเจ็บป่วยได้

พระพุทธคุณ จัดได้ว่าเป็นพระที่ยอดเยี่ยม ในด้านให้ความก้าวหน้า เพราะสัญลักษณ์ลีลาก้าวเดินไปข้างหน้าตลอดเวลา เป็นมงคลลักษณะที่ดีของชีวิต
นอกจากนั้น ยังอำนวยลาภผลด้านโภคทรัพย์ สามารถคุ้มครองป้องกันภยันตรายทั้งปวงได้อย่างยอดเยี่ยม
เรื่องโดย ประเสริฐ ศรีสุวพันธ์ / ยุทธ เดชคำรณ

244-0-006xx-x